LÀM SAO BẠN BIẾT MÌNH ĐANG YÊU?

24/6/ 2014 Theresa E. DiDonato, Ph.D. 

Làm sao bạn biết bạn đang yêu?

Câu trả lời có thể làm đảo lộn cuộc đời bạn, từ cách bạn tương tác với “đối tác” hiện tại (hay trong tương lai) đến việc bạn sẽ nhìn nhận như thế nào đến những mục tiêu tương lai của mình. Bạn nghĩ rằng mình đang yêu? Hãy suy xét thật kỹ bằng cách cân nhắc những dấu hiệu của tình yêu và gắn kết được dựa trên các kết quả nghiên cứu sau đây:

1. Bạn “ghiền” người kia.

Tình yêu thay đổi cả bộ não. Trong giai đoạn đầu của mối quan hệ, trạng thái hưng phấn (hưng cảm) mà ta gặp phải có vẻ giống hiện tượng tăng cường hoạt động thần kinh ở những khu vực giàu dopamine trong não – các vùng được liên kết với hệ thống tưởng thưởng (củng cố)– và ở các vùng liên hệ với việc theo đuổi phần thưởng. Thậm chí còn có một số dấu hiệu hoạt động trong phần trước của vành đai, vùng não được gắn với tư duy ám ảnh, trải nghiệm “kinh điển” ở những người đang yêu (Aron, Fisher, Mashek, Strong, & Brown, 2005). Khi mối quan hệ phát triển đến giai đoạn gắn kết lâu dài, suy nghĩ về người yêu của mình sẽ kích hoạt các trung tâm tưởng thưởng cũng như các vùng não liên hệ với sự gắn bó, nhưng liên kết với tư duy ám ảnh sẽ giảm xuống (Acevedo, Aron, Fisher, & Brown, 2011).

2. Bạn thật sự mong bạn bè và gia đình mình yêu mến người ấy. 

Bằng chứng khoa học mới cho thấy chúng ta thường có động lực “tranh thủ sự chấp nhận” cho người yêu của mình (Patrick & Faw, 2014), nó tương thích với ý tưởng về việc những người nằm trong “vòng tròn xã hội” của chúng ta thường đóng vai trò quan trọng trong sự thành công của mối quan hệ (Sprecher, 2011). Mong muốn biết được suy nghĩ của bạn bè và gia đình về người yêu hay người bạn tương lai là dấu hiệu tích cực của việc bạn đang càng ngày càng trở nên gắn bó với “ngươi ấy”

3. Bạn vui mừng vì người kia thành công (ngay cả khi bạn thất bại)

Nếu bạn yêu ai đó, bạn có thể sẽ có một phản ứng đặc biệt khi chứng kiến họ thành công trong những điều bạn không giỏi. Vì cùng cảm thấy nối kết và có thể chia sẻ kết quả thắng lợi của nhau, khi bạn thấy người yêu của mình thành công, ngay cả trong những thứ mà bản thân mình không làm được, thay vì có cảm giác tiêu cực và tự ti, cả hai sẽ thường thấy tự hào và có những cảm xúc tích cực.  (Lockwood & Pinkus, 2014).

4.   Bạn chắc chắn thích họ, và họ cũng thích bạn

Thích thường là điều kiện tiên quyết để yêu nhưng lại khác với yêu. Trong một nghiên cứu xuyên văn hóa, các nhà nghiên cứu chỉ ra rằng nhân tố thiết yếu được xem như trực tiếp đứng trước yêu chính là việc cả hai rõ ràng thích lẫn nhau (Riela, Rodriguez, Aron, Xu, & Acevedo, 2010). Bên cạnh đó, việc đánh giá nhân cách của người kia là dễ mến cũng có xu hướng trở thành tiền tố của tình yêu.

5. Bạn thật sự nhớ họ khi xa cách.

Theo nhiều kiểu, việc bạn nhớ một người ra sao sẽ thể hiện mức độ cuộc sống của hai người trở nên phụ thuộc lẫn nhau như thế nào. Nếu bạn đang thắc mắc liệu bạn có đang yêu ai đó, có lẽ bạn nên suy xét đến việc bạn nhớ người ấy đến mức nào khi cả hai xa nhau. Le và cộng sự (2008) chỉ ra rằng việc hai người nhớ nhau ra sao thường tương ứng với mức độ cả hai cảm thấy cam kết với mối quan hệ như thế nào.

6. Khả năng tự ý thức của bạn tăng lên khi hiểu biết hơn về người đó.

Khi chúng ta yêu, toàn bộ ý thức về bản thân chúng ta thay đổi. Chúng ta có những nét tính cách và đặc điểm mới, chúng đến từ sự đa dạng về khái niệm bản ngã của ta thông qua ảnh hưởng của người mới quen (Aron, Paris, & Aron, 1995). Nói cách khác, cái tôi trước khi yêu khác với cái tôi sau khi bắt đầu yêu. Có thể bạn cảm nhận được sự khác biệt, có thể người khác sẽ nhận ra, nhưng những gì bạn quan tâm, thói quen, cách thức bạn sử dụng thời gian -  một vài hay tất cả các yếu tố vừa nêu- sẽ trở thành đối tượng chịu ảnh hưởng (hi vọng là tích cực) của mối quan hệ lãng mạn mới hình thành.

7. Bạn ghen tuông nhưng không ngờ vực.

Một lượng nhỏ ghen tuông thật ra lại “tốt cho sức khỏe” chứ không hề độc hại. Trên quan điểm tiến hóa, bằng cách khiến các thành viên trở nên nhạy cảm hơn với những mối đe dọa tiềm tàng, ghen tuông là cách thích nghi giúp giữ vững mối quan hệ. Người ghen tuông thường có cam kết mạnh hơn với các mối quan hệ (Rydell, McConnell, & Bringle, 2004). Hãy giữ ghen tuông trong chừng mực, ghen tuông phản ứng hay ghen tuông cảm xúc là kiểu ghen có thể được dự đoán bởi những nhân tố quan hệ tích cực như sự phụ thuộc và lòng tin -  tuy nhiên, ghen tuông nghi ngờ, gồm những hành động như bí mật kiểm tra điện thoại người yêu, lại thường gắn với lo âu về mối quan hệ, lòng tự trọng thấp và thiếu bất an mãn tính (Rydell & Bringle, 2007).

Yêu và xây dựng gắn bó là một nền tảng tuyệt vời cho mối quan hệ khỏe mạnh, có điều nên nhớ rằng việc duy trì một mối quan hệ (hay như chọn lựa bắt đầu một cuộc tình mới) thường không chỉ dựa trên sự thỏa mãn và cảm thấy an tâm khi người kia hiện diện mà thôi. Những mô hình mối quan hệ thành công (như mô hình đầu tư của Risbult) cho thấy việc giữ vững sức mạnh của mối quan hệ còn cần có sự đầu tư và cam kết qua lại. Nếu tình yêu là đam mê, an toàn và thoải mái về cảm xúc, thì cam kết là quyết định cần có, được đưa ra trong bối cảnh văn hóa và xã hội của cá nhân, lựa chọn ở bên người bạn của mình.

References

• Acevedo, B. P., Aron, A., Fisher, H. E., & Brown, L. L. (2012). Neural correlates of long-term intense romantic love. SocialCognitive and Affective Neuroscience, 7(2), 145-159.
• Aron, A., Fisher, H., Mashek, D. J., Strong, G., Li, H., & Brown, L. L. (2005). Reward, motivation, and emotion systems associated with early-stage intense romantic love. Journal of Neurophysiology, 94, 327-337.
• Aron, A., Paris, M., & Aron, E. N. (1995). Falling in love: Prospective studies of self-concept change. Journal of Personality and Social Psychology, 69, 1102-1112.
• Crowley, J. P. and Faw, M. H. (2014). Support marshaling for romantic relationships: Empirical validation of a support marshaling typology. Personal Relationships, 21, 242–257. doi: 10.1111/pere.12029
• Le, B., Loving, T. J., Lewandowski, G. W., Feinberg, E. G., Johnson, K. C., Fiorentino, R., & Ing, J. (2008). Missing a romantic partner: A prototype analysis. Personal Relationships, 15(4), 511-532.
• Lockwood, P., & Pinkus, R. T. (2014). Social comparisons within romantic relationships. In Z. Krizan & F. X. Gibbons (Eds.),Communal Functions of Social Comparison, (p. 120-142). Cambridge University Press.
• Riela, S., Rodriguez, G., Aron, A., Xu, X., & Acevedo, B. P. (2010). Experiences of falling in love: Investigating culture, ethnicity,gender, and speed. Journal of Social and Personal Relationships,27(4), 473-493.
• Rydell, R. J., & Bringle, R. G. (2007). Differentiating reactive and suspicious jealousy. Social Behavior and Personality: An International Journal, 35(8), 1099-1114.
• Rydell, R. J., McConnell, A. R., & Bringle, R. G. (2004). Jealousy and commitment: Perceived threat and the effect of relationship alternatives. Personal Relationships, 11(4),      451-468.
• Sprecher, S. (2011). The influence of social networks on romantic relationships: Through the lens of the social network. Personal Relationships, 18(4), 630-644.

http://www.psychologytoday.com/blog/meet-catch-and-keep/201406/how-do-you-know-if-youre-in-love