CÓ NÊN NÓI DỐI TRẺ VỀ ÔNG GIÀ NOEL?

Có nên nói dối trẻ về Ông già Noel?

Bài viết thể hiện ý kiến cá nhân của tác giả TS Kristen Dunfield, thuộc ĐH Concordia

Giáng Sinh là khoảng thời gian ‘thần tiên’ trong năm, đặc biệt là đối với trẻ em. Tuy nhiên, nhiều cha mẹ sẽ băn khoăn không biết bao nhiêu ‘thần tiên’ là vừa đủ. Đặc biệt, cha mẹ có thể sẽ lo ngại không biết liệu họ có nên khuyến khích con trẻ tin việc Ông già Noel có thực hay không. Các cha mẹ cũng có thể thắc mắc liệu việc nói dối trẻ sẽ để lại những tác động gì và phải phản ứng ra sao khi trẻ nhận ra sự thật.

Tin vui cho các cha mẹ là hãy cứ yên tâm, các bạn không phải chịu trách nhiệm hoàn toàn cho vấn đề này. Thực tế, cách tốt nhất là hỗ trợ trẻ khi trẻ tự nhận ra vấn đề. Trẻ sẽ nhận ra, và tình hình sẽ không tệ như chúng ta thường nghĩ.

Với tư cách là một nhà tâm lý phát triển, tôi (tác giả) dành phần lớn thời gian nghiên cứu về lòng tin của trẻ em. Tôi quan tâm đến cách thức niềm tin được phát triển và điều gì sẽ xảy ra khi nó bị sụp đổ. Trong mùa Giáng SInh, tôi dành khá nhiều thời gian suy nghĩ về Ông già Noel.

Là dì của 3 đứa cháu dứoi 4 tuổi, câu chuyện về Ông già Noel có ý nghĩa khá đặc biệt. Tuy nhiên, không giống với những cha mẹ khác, tôi xem việc phát triển niềm tin vào viêc Ông già Noel tồn tại, và sau đó là phát hiện bí mật, như một cột mốc để vui mừng thay vì gây sợ hãi.

Nghiên cứu trong lĩnh vực tâm lý học phát triển cho thấy những niềm tin tưởng tượng thường không hẳn là có hại. Không những vậy, nó có liên hệ tới nhiều kết quả phát triển tích cực— từ luyện tập “kĩ năng lý luận phản biện” cần cho sự sáng tạo đến thúc đẩy phát triển về mặt cảm xúc.

Khi trẻ đặt câu hỏi về sự kì diệu

Phần lớn trẻ em vào một thời điểm nào đó đều tin vào Ông già Noel. Trong khi nhiều trẻ hình thành niềm tin này từ gia đình, tác động của xã hội và văn hoá về Ông già Noel đôi khi quá mạnh khiến cho những trẻ dù lớn lên trong những gia đình không khuyến khích hình tượng này đôi khi cũng tin theo.

Tuy vậy, dù cho những chiến lược quảng bá ấn tượng về Ông già Noel, đa phần các trẻ sẽ mất đi niềm tin này khi lên tám. Dù nhiều cha mẹ lo sợ khoảng thời gian chuyển tiếp nàu, nó là một phần không thể tránh khỏi của việc khôn lớn.

Ông già Noel là hình ảnh tổng hợp nhiều đặc điểm vừa đời thường và vừa kì diệu. Đó là một ông già vui tính, mặc áo đỏ và có một bộ râu trắng như tuyết. Ông bay đi khắp nơi với sự giúp đỡ của tuần lộc, đến thăm tất cả các trẻ em trên thế giới trong duy nhất một đêm và biết trẻ nào là trẻ ngoan, trẻ nào là trẻ chưa ngoan.

Khi lớn lên, suy nghĩ của trẻ sẽ dần phát triển cho đến thời điểm trẻ bắt đầu nhận ra Ông già Noel thực hiện những phép màu mà thực tế không thể có thực. Kiến thức mới mẻ này chính là bằng chứng về loại câu hỏi mà trẻ có khả năng đặt ra.

Những trẻ nhỏ thường chỉ quan tâm đến những chi tiết khái quát như: “Ông già Noel sống ở đâu?” Những trẻ lớn thường sẽ nghi hoặc những khả năng phi thường của ông: “Làm cách nào Ông già Noel bay vòng quanh thế giới chỉ trong vòng một đêm?”

Bạn có nên tiết lộ bí mật?

Việc nhận ra những câu hỏi hóc búa này của trẻ như một tiến trình phát triển về nhận thức sẽ giúp cha mẹ cởi bỏ gánh nặng về niềm tin này.

Nếu mục tiêu của bạn là gia tăng niềm tin của trẻ vào việc Ông già Noel có thực, bạn có thể trả lời bằng cách sử dụng những cách giải thích hay bằng chứng hợp lý. Đây là lúc trang web NORAD, trang web theo dõi trực tuyến hành trình của Ông già Noel vòng quanh thế giới vào đêm Giáng Sinh, trở nên hữu dụng.

Thay vào đó, nếu bạn muốn để trẻ chủ động, bạn có thể đơn giản chuyển hướng câu hỏi về lại trẻ. Điều này giúp trẻ tự đưa ra lời giải thích cho chính mình: “Cha/Mẹ không biết nữa, theo con tại sao Ông già Noel bay được?”

Cuối cùng, nếu bạn nghĩ đã đến lúc để trẻ hiểu như cách người lớn hiểu về Ông già Noel như một hình ảnh tưởng tượng được mọi người yêu mến, bạn có thể cung cấp những bằng chứng và lời giải thích khác nhau về sự thật.

Bí mật về Ông già Noel của tôi bị phá vỡ khi tôi phát hiện món quà của Ông già Noel nằm trong túi áo khoát của mẹ tôi. Dù cho bạn lựa chọn chiến lược nào, không thể tránh khỏi cuối cùng những bằng chứng chống lại Ông già Noel sẽ chiếm ưu thế và niềm tin vào điều kì diệu này sẽ biến mất.

Lời nói dối thiện chí

Nếu bạn chọn việc kéo dài niềm tin của trẻ vào Ông già Noel và trẻ nhận ra bạn đang đánh lừa chúng, trẻ sẽ phản ứng như thế nào?

Hoá ra là trẻ sẽ đón nhận khá tốt. Trong một nghiên cứu tìm hiểu phản ứng của trẻ về việc phát hiện sự thật về Ông già Noel, cha mẹ thường phản ứng với việc chuyển tiếp mạnh hơn cả trẻ, những người thực chất cảm thấy phát hiện này là tích cực.

Tại sao lại tích cực? Ông già Noel là một trong vô vàn những thứ trẻ học qua lời chứng của người khác. Bởi vì con người thường dựa vào người xung quanh để tin vào đa số những thứ chúng ta biết, chúng ta được trang bị khá tốt khả năng kiểm chứng cho nhiệm vụ này. Chúng ta đánh giá nguồn thông tin lẫn nội dung thông tin mà chúng ta nhận được thông qua những kiến thức sẵn có cùng những ký ức về tương tác trong quá khứ với nguồn thông tin. Điều này có nghiã là với tất cả những thông tin đáng tin cậy mà cha mẹ chia sẻ với con cái trong suốt cuộc đời, ít có khả năng một lời nói dối nhỏ sẽ gây ra hậu quả nghiêm trọng.

Trẻ phát hiện sự thật về Ông già Noel vào cùng khoảng thời gian các em bắt đầu hiểu một số lời nói dối, kể cả về Ông già Noel, được sử dụng với mục đích tốt.

Tin vào những điều kì diệu như Ông già Noel là điều kì diệu chỉ có ở trẻ em. Nghiên cứu cho thấy những niềm tin vào điều kì diệu có liên hệ tới một loạt những kết quả tích cực trong tiến trình phát triển. Vậy, nếu con bạn vẫn đang tin Ông già Noel, đừng ngại bảo vệ bí mật này.

Khi trẻ lớn dần, đặc biệt nếu trong nhà có những trẻ nhỏ tuổi hơn, sẽ vẫn có nhiều cách khác đầy sáng tạo để duy trì trải nghiệm tích cực về Ông già Noel, ngay cả khi niềm tin vào việc Ông già Noel có thật đã biến mất.

Cuối cùng, hãy nhớ rằng, trong quá trình trẻ hình dung thế giới thật sự vận động như thế nào, các em sẽ tự mình đi tìm bằng chứng từ những sự vật và những người xung quanh chúng.

Đồng thời, việc để Ông già Noel tặng món quà nhỏ và để cha mẹ tặng những món quà lớn hơn cũng là một ý hay, bất kêt thu nhập của gia đình bạn như thế nào, tất cả trẻ em đều xứng đáng được yêu thương vào Mùa Giáng Sinh này.

Link nguồn: https://theconversation.com/lies-about-santa-they-could-be-good-for-your-child-88855

Chuyển dịch: Hành Lang Tâm Lý